Kentimizin en saygın basın kuruluşlarından olan Kocaeli Life dergisi, bu yıl için benden ‘çevre’ konularında yazarlık yapmamı istediğinde çok memnun oldum. Özellikle Kocaeli gibi çevre kirliliği riskinin oldukça yüksek olduğu bir sanayi kentinde, naçizane bildiklerim, gördüklerim ve araştırdıklarımla her ay farklı bir kirlilik ya da çevre sorununa değinmeye, sizlere en yalın haliyle aktarmaya gayret edeceğim.
***
Bu ay, çağımızın en önemli çevre sorunlarından olan ve her geçen gün kronikleşen bir durumu ele almak isterim: plastik atıklar. Bu konuyla ilgili olarak, acil çözüme ihtiyacımız olduğunu yazımın başlığında da belirttim çünkü dünya genelinde kullanılan plastiklerin ortalama %37-40’ı geri dönüşü olmayacak şekilde toprak, deniz ve tatlı su kaynaklarına karışarak çevre kirliliğine yol açarken, bir yandan da insanoğlunun plastik tüketimi hızla artıyor. Bilinçsiz çevre ve atık politikaları, plastik tüketim ve atık oluşturma hızımızla doğru orantılı olarak, doğaya kalıcı hasarlar bırakmaya devam ediyor.
NEDEN BU KADAR TEHLİKELİ?
Plastikler, yüksek oranda petrol türevli malzemelerden üretilmektedir. Kolay işlenebilen yapıları, dayanıklı, hafif ve düşük maliyetli olmaları pek çok sektörde tercih edilmelerine yol açmaktadır. Ayrıca tek kullanımlık plastik ürünler, hızlı tüketim sektörünün en belirgin unsuru olarak karşımızdadır ve yıllardır yapılan pazarlama stratejilerinin de etkisiyle hayatımızın vazgeçilmezleri haline dönüşmüştür. Oysa hayatımızın her alanında kullandığımız plastikler hiç de masum değildir. Plastiklerin, biyolojik açıdan parçalanmayan yapıları, plastik kökenli atıkları doğada kalıcı hale getirmektedir. Ayrıca, ışık, sıcaklık ve fiziksel etkilerle parçalanan ve bölünen plastik atıklar, mikro plastiklere dönüşerek doğada daha hızlı yayılım göstermektedir.
KARASAL VE SUCUL ORTAMDA ETKİLERİ
Plastik atık kirliliği, bilim insanları ve çevre gönüllüleri tarafından, ‘karasal ortamda etkileri’ ve ‘sucul ortamda etkileri’ olmak üzere iki temel başlıkta ele alınmaktadır. Karasal ortam açısından ele alırsak; plastik atıkların kanalizasyon sistemlerini tıkamaları, bazı bölgelerde küçük ve orta ölçekli taşkınlara yol açmaları; doğadaki canlıların, plastikleri besin olarak algılayıp yutma, boğulma ve ölmesi gibi etkilerden bahsedebiliriz. Sucul ortam ise çok daha riskli ve mutlaka çözüm bekleyen bir gerçek olarak karşımızda durmaktadır. Denizlerdeki ve su kaynaklarındaki plastiklerin yaklaşık %80’i karasal kaynaklıdır. Herhangi bir karasal bölge mutlaka nehir, göl, dere ya da denizle bağlantılıdır ki bu sucul ortamların plastik açısından sürekli kirletilmesi anlamını taşımaktadır.
CANLILAR YOK OLUYOR
Dolayısıyla çöpe atılmayan, rastgele depolanan plastik atıklar, önünde sonunda denizlerimizi ve su kaynaklarımızı kirletecektir. Bilimsel araştırmalar, her yıl yaklaşık olarak 8 milyon ton plastik atığın okyanuslara karıştığını gösteriyor. Plastik atıklarından bahsederken, plastiklerle ilgili şu sayısal bilgileri de paylaşmak isterim: Dünya genelinde yıllık ortalama 300 milyon ton plastik atık üretiliyor ve maalesef plastik atıkların geri dönüşüm oranı yalnızca %10. Bu oran, üretilen atık miktarına göre oldukça düşük seviyede. Bir plastik şişenin doğada çözünmesi 450 yıl sürmektedir. Plastik atıklar, 700’den fazla canlı türünü etkilemekte ve bazılarının yok olmasına neden olmaktadır.
NELER YAPILABİLİR?
Şimdiye kadar dünya üzerinde üretilmiş plastiklerin yarısı sadece son 15 yılda üretilmiştir. Belki de tüketim hızımızla ilgili en acı bilgi bu olsa gerek. Bu konuda elbette adımlar atılmaktadır. Fakat şimdilik bu adımların yeterli olduğundan bahsetmek güç. Depozito sistemi bir miktar nefes aldırsa da yeterli olmadığı çok nokta var. Tek kullanımlık ürünlerin azaltılması ve bazı ürünlerin yasaklanması konusunda ilgili mevzuatların düzenlenmesi, yürürlükte olanların ise güncellenmesi gerekmektedir. Bireysel olarak yapılabilecek en güzel şey, tek kullanımlık plastik tüketimimizi sınırlamak, tüketim hızımızı yavaşlatmak ve kaynağında, doğru atık ayrıştırma sistemlerine destek olmaktır.
Alikahya Fatih Mah. Horasan Cad. No:35/A Kat:1 Daire:2 İzmit/KOCAELİ
Telefon: (0262) 226 16 18
Web: www.akencevre.com
NASIL ARANDI: #aken # çevre danışmanlığı # çevre mühendisliği # aken çevre # kocaeli # geri dönüşüm # çevre # şehircilik ve iklim değişikliği bakanlığı
